مقاله مسجد جامع يزد تحت word

مقاله مسجد جامع يزد تحت word دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مسجد جامع يزد تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله مسجد جامع يزد تحت word

پیشگفتار
فصل اول :
تاریخچه و معماری مسجد جامع کبیر یزد
فصل دوم
نقش مایه‌های نوشتاری مسجد جامع یزد
فصل سوم :
کاربرد خط در معماری اسلامی
خط کوفی
انواع خط کوفی
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل نقش مایه های نوشتاری در معماری اسلامی
فصل پنجم
شکل انتزاعی حروف در القای یک مفهوم در مسجد جامع یزد
رنگ
فهرست منابع و مآخذ:

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله مسجد جامع يزد تحت word

1- افشار، ایرج، یادگارهای یزد، جلد 1، تهران، انجمن آثار ملی 1348

2- افشار،‌ایرج، یادگارهای یزد، جلد 2، تهران،‌انجمن آثار ملی ، 1348

3- بافقی، محمد، جامع مفیدی، جلد 3

4- ماکسیم سیرو، رساله تحقیقی مسجد جمعه یزد

5- اعوایی، غلامرضا، هنر، تجلی جمال الهی در آینه خیال،‌فصل نامه هنر ، شماره 13، زمستان 65

6- طیبه ملاجعفری، محمدمهدی راضی، نقش مایه های نوشتاری، نشریه فرهنگ یزد، شماره 2 و 3 / بهار و تابستان 1378

پیشگفتار

مسجد جامع یزد بسان نگین درخشنده‌ای در دل کویر است. شیوه معماری ، قوسهای دلنشین ، گلدسته های باوقار و زیبا، نقوش ناب و مجرد، این مسجد را به یکی از چند مسجد ممتاز و نمونه ایران تبدیل کرده است

معماری منحصر به فرد ، نقش مایه های ممتاز خلق شده در بستر کاشی و آجر از نظر طرح و نقش ،‌ترکیب و نحوه اجرا در سطح عالی و هنرمندانه است . زیبایی و سادگی نقوش، نحوه نقش اندازی و… از موارد مهم در بررسی مسجد جامع یزد است

مسجد جامع یزد با توجه به این که یکی از مساجد نادری است که آثار هنری چند سده را از دوره های مختلف ، ایلخانی ، تیموری، صفوی، قاجاریه و حتی دوره های بعدی در خود جای داده است ،‌از نظر مقایسه ارزشهای هنری دوره های مختلف باهمدیگر بسیار مورد اهمیت است

در این تحقیق که به صورت کتابخانه ای انجام شده سعی بر این است تا اطلاعات کاملی از نحوه معماری،‌آثار کتیبه ای و نقش مایه ای در این مسجد مورد بررسی قرار بگیرد

فصل اول

تاریخچه و معماری مسجد جامع کبیر یزد

این بنا در میانه شهر یزد واقع گردیده و یکی از بزرگترین و زیباترین مساجد ایران است که در دوره‌ایلخانی بنا گردیده و در دوره های بعد گسترش یافته و تعمیر،‌تزئین و تجدید گردیده است ؛ به صورتی که امروزه می توان بخش های مختلف ایلخانی، تیموری،‌صفوی، قاجاریه و تعمیرات دوره‌اخیر را باز شناخت

پاره ای عقیده دارند که در دوران پیش از اسلام، این مکان آتشکده از دوره ساسانی برپا بوده که تا دوران بعد از اسلام نیز دوام داشته است. اما دلایل کافی برای اثبات این مدعا در دست نیست. اما این مطلب مسلم است که مکان مسجد جامع، در مقابل دروازه شهرستان یا دروازه شهر دوران پیش از اسلام است،‌و اولین مسجد جامع در این مکان ساخته شده است و از آنجایی که مسجد جامع در هر شهر بیش از یکی نمی تواند باشد،‌ تمام ساخت و سازها در جهت گسترش فضای مسجد جامع شهر در طول تاریخ در همین مکان اتفاق افتاده است

بنای کنونی مسجد با وسعتی حدود 10000 متر مربع مشتمل بر سر در ورودی و جلوخان ،‌صحن وسیع رواقهای جانبی صحن، ایوان،‌گنبد خانه و شبستانهای طرفین آن،‌شبستان بزرگ ستوندار، کتابخانه، تزئینات غنی و زیبا و کتیبه ها و سنگ نوشته های تاریخی و غیر تاریخی است

مسجد دارای 7مدخل ورودی از جهات مختلف است. ورودی اصلی ، ‌در میانه ضلع شرقی واقع گردیده و متشکل از فضای جلوخان ، سردری زیبا و رفیع با مناره های مرتفع و زیبا و کتیبه های تاریخی است. سردر مزبور به جهت آسیب های وارده، خاصه بر پوششهای تزئینی آن، بازسازی شده است. بنای سردر مربوط به دوره اول ساختمانی ،‌همزمان با ایوان و گنبدخانه است که در دوره‌ تیموری کاشیکاری و کتیبه هایی بر روی آن نصب شده و در دوره صفوی، دو مناره رفیع بر بالای آن ساخته شده و در دوره‌اخیر نیز مناره ها و پوشش تزیینی آن تجدید یافته است . سر در مزبور از ارتفاع زیاد و پنهای نسبتا کمی برخوردار است (نسبت 1 به 3)

کتیبه های تاریخی مذکور،‌ در زیر مقرنس کاری طاق سردر و بر اطراف درگاه نگاشته شده است. کتیبه ی اول،‌در شش شمسه از کاشی معرق به خط نسخ و مورخ 891 ه.ق نوشته شده و متضمن ابیاتی است . کتیبه های دیگری با مضامین دینی و کتیبه هایی از دوران اخیر بر این سر در نگاشته شده است. در چوبی دو لنگه و منبت مسجد قدیمی است

بر جنوبی سردر، دو ستون مرمرین به بلندی 125 و محیط حدود 155 سانتی متر با فاصله ای از هم نشانده و بر سطوح آنها نقوش و ابیاتی کنده کاری کرده‌اند.[1] با توجه به منابع تاریخی و روایت های پیرامون محل، احتمالاً این ستونهای کوچک به عنوان شمعدان مورد استفاده بوده‌اند . رو به روی ستونها، حوضی هشت ضلعی و نسبتاً بزرگ قرار دارد. بناهای اطراف جلوخان، مربوط به دوره‌ قاجاریه و بعد از آن است. سردر مذکور از طریق کریاسی چهار ضلعی که جزئی از شبستان شرقی مسجد است. وارد صحن وسیع مسجد می شود. صحن به ابعاد 20*53 متر درسه ضلع با رواقهای دوره‌قاجاریه و در ضلع جنوبی با ایوان بزرگ و قدیمی بنا محسوب می شود. در وسط صحن سکوی کم ارتفاعی به طول و عرض 15*35 متر ساخته شده که در ایام تابستان بر روی آن نماز می گذارند . در قسمت شرقی صحن، نزدیک دهلیز ورودی،‌محوطه ای به ابعاد 5/2*3 متر با دیواره آجر چینی مشبک جدا شده که از قدیم الایام به نام قرائت خانه موسوم بوده و آن را محل اعتکاف دانسته‌اند. در جهت قبله این محوطه، محرابی از کاشی مسدس به ابعاد 50*64 سانتی متر تعبیه کرده اند که بر روی آن اسامی «الله» ، «محمد» ، «علی» ، «حسن» ، «حسین» و سال 890 ه.ق نقر شده است. بر طبق روایت منابع تاریخی و شواهدی که در نمای ایوان باقی مانده، نمای صحن مسجد با کتیبه قرآنی و کاشی مزین بوده است . در این صحن همچنین پایانی قدیمی با 74 پله موجود است.[2]

ایوان و گنبد خانه که قدیمی ترین بخش مسجد راتشکیل می دهند،‌در ضلع جنوبی واقع گردیده و طرفین آنها رواق و شبستانهایی قرار گرفته است. قطر دهنه‌ی داخلی ایوان حدود 8 و عمق آن 13 متر است و در اضلاع شرقی و غربی آن،‌غرفه ها ،‌شاه نشین ها و دهلیزهایی ساخته شده است. این ایوان با ارتفاع زیاد دارای پوشش ضربی است. ارتفاع ایوان با ستونچه های گردی که بلندی آنها گاه صد برابر قطر آنهاست بیشتر نشان داده می شود. نمای خارجی و داخلی ایوان ،‌مزین به کاشیکاری زیبا و کتیبه هایی بر کاشی معرق است

بخشهای دیگر ایوان با کاشی و آجر و کتیبه هایی تزئین شده است. شاه نشین‌ها و دالان های متصل به ایوان نیز دارای تزئنیات گچ کاری هستند. ایوان مذکور از طریق درگاه بزرگی به فضای گنبد خانه راه پیدا می کند. در دو طرفین این درگاه از جانب ایوان،‌راه پله ها و ورودی هایی قرار دارد که به غلام گردش

وغرفه های فوقانی گنبد خانه و ایوان راه پیدا می کند. گنبد خانه به ابعاد تقریبی 14*14 متر و از جهات مختلف، درگاه هایی به ایوان، رواق ها و شبستانها دارد. سطوح داخلی گنبد خانه با ایجاد غلام گردش و غرفه هایی به صورت دو طبقه درآمده است و از بالای طبقه‌ی دوم، با ایجاد ترنبه هایی در گوشه ها،‌سطح مربع را به کثیر الاضلاع تبدیل کرده و گنبد را بر آن برپا داشته‌اند

گنبد مذکور ،‌از نوع دو پوسته پیوسته با دهانه ای به قطر حدود 14 متر و ساقه کوتاه استم؛ به طوری که ارتفاع تیزه گنبد داخلی سطح زمین ،‌24 متر و ارتفاع تیزه گنبد خارجی تا سطح زمین 26 متر است. دو پوش گنبد از داخل توسط جرزهایی آجری به یکدیگر متصل شده اند. سطوح داخلی گنبد با تزئینات زیبای کاشی معرق و آجر و سطح بیرونی آن با پوشش کاشی و طرحهایی زیبای هندسی و کتیبه هایی به خط بنایی و کوفی مزین شده است.[3]

کاشی کاری و معرق سازی زیر گنبد در نوع خود بی نظیر است ترنبه های پاکار گنبد نیز با مقرنس کاری و پاکار گنبد با کتیبه ای قرآنی از سوره اسراء زینت یافته است. در یکی از طرحهای هندسی جانب جنوبی گنبد زیرین عبارت «عمل العبد سعد بن محمد کدوک البناء یزدی» کتیبه شده است . در ضلع جنوبی گنبد خانه محرابی نفیس و کاشیکاری قرار دارد که سطوح آن با کاشی معرق، آجر و کتیبه تزئین گردیده است. بر طرفین محراب،‌ تاریخ اتمام کاشی کاری و نام استاد کار ثبت شده است: «عمل الحاج بهاء الدین محمد بن الحسین یعرف بوالا الیزدی» «تم فی شهر محرم الحرام سنه سبع و سبعین و سبع مائه الهجریه»‌(777 هجری قمری)

در اضلاع طرفین محراب،‌معبرهای کم عرضی وجود دارد که در اصل به بیرون مسجد راه داشته است از اره‌ی گنبد خانه و نیز ایوان ،‌با کاشی های شش ضلعی آبی روشن در حاشیه باریکی از کاشی های معرق سیاه و سفید پوشیده شده و به فواصلی، در میان سطح ساده از اره،‌ترنجی از کاشی زیبای معرق کار کرده اند که اثری هنری و استادانه است. دیواره‌های بالای از اره، در غلافی از طرح های هزار باف و مرکب از کاشی های بسیار کوچک که کتیبه هایی را تشکیل می دهند پوشیده شده است. لچکی طاق ها با کاشی معرق و نقوش اسلیمی مزین شده است و تعدادی از غرقه ها و دهانه های غلام گردش دارای نرده و مشبک‌هایی با پوشش کاشی معرق است

[1] – آن مقدار شعر که خوانده شد چنین است

سنگ رست راست

آسمان می خواست گر سنگت کند لختی براش (؟)

تا نهد بر خاتم….. (ریخته) چون نگین گفت متین

گر نهد صد سال بر دیوار سر

در نیفتد کاهی از… این حصن متین

سنگ دست چپ

آستان فرسای عرصه حرمت جهان افروز… (بقیه‌اش ریخته)

[2] – در صحن مسجد دو پایاب وجود دارد که یکی آب زارچ و از دیگری آب محمود آباد (مردوا) می گذشته و اکنون خشک شده است

[3] – در دوره طاق گنبد و متصل به خمیدگی آن سوره‌الاسری به خط نسخ کتیبه شده است

· زیر طاق به کوفی بنایی و کاشی فیروه ای الله اکبر تکرار شده است

· داخل مقرنسها «محمد» و «علی» تکرار شده است